Tag: #fort
-
Sinhgad Fort : हिंदवी स्वराज्याचा बुलंद इतिहास सांगणारा सिंहगड (किल्ले कोंडाणा)
Sinhgad Fort | पुण्यनगरीचे दोन मानबिंदू एक म्हणजे शनवारवाडा व दुसरा किल्ले सिंहगड. पुण्यातून नैऋत्य दिशेला उंच आकाशात दिसणारा व आकाशवाणी केंद्राचे दोन टॉवर असलेला किल्ला म्हणजे सिंहगड. सिंहगडाबाबत काहीजणांना लहानपणी शाळेतील शिकलेला ‘गड आला पण सिंह गेला’ या धड्यातील यशवंती घोरपड व ‘आधी लगीन कोंढाण्याचे मग माझ्या रायबाचं’ असे म्हणणारा तानाजी मालुसरे आठवतो. पण…
-
Kothaligad : उर्ध्वमूखी भुयारीमार्गाचा – कोथळीगड
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी स्वराज्याची उभारणी करताना सह्याद्रीतील गिरीदुर्गांचे महत्व जाणले होते. त्यामुळे त्यांनी असंख्य गिरीदुर्ग लष्करीदृष्ट्या भक्कम केले होते. हे करताना त्यांनी फक्त आपले लक्ष्य बलाढ्य गिरीदुर्गांवर केंद्रित न करता, छोट्या छोट्या गिरीदुर्गांवरही केंद्रित केले. शिवकालात मोक्याच्या ठिकाणी असलेले गिरीदुर्ग, टेहळणीसाठी उपयोगात आणले जात असत. कोथळीगड Kothaligad हा देखील असाच टेहाळणीसाठी बांधलेला किल्ला. दुरून बघितल्यावर…
-
Vishalgad : घाटमाथा आणि कोकण यांच्या सीमेवरील पहारेकरी – विशालगड
इथेच पडिला बांध खिंडिला बाजीप्रभुच्या छातीचा इथेच फुटली छाती , परी ना दिमाख हरला जातीचा। आठवण येता अजुन येतो, खिंडीचा दाटून गळा। विशाळगडाच्या विशाल भाळी, रक्तचंदनी खुले टिळा ।। केशव पंडित आपल्या राजाराम चरितम् काव्यात म्हणतात, विशाळगडी दुर्गही सांप्रत विद्यते तव । अत्रापि दुर्ग सामाग्री परिपुर्णेन भाति मे ।। यावरूनच गडाचे नाव विशाळगड आहे हे…
-
Talegad Fort – शिवशाहीचा एक्का तळेगड
शिवरायांनी तळे-घोसाळे हे दोन्ही गड इ.स. १६४८ मध्ये स्वाधीन करून घेतले. तळेगड Talegad Fort ताब्यात घेतल्यामुळे शहाजीराजांच्या ताब्यात असलेल्या जहागिरीत वनराईने व्यापलेला, गनिमीकाव्यात सोयीचा असा कोकण, शिवरायांनी स्वराज्य स्थापनेसाठी निवडला. हे मजबूत व नैसर्गिक संरक्षण असलेले गड शिवरायांच्या ताब्यात आल्यामुळे त्यांनी पुढील सात वर्षात कोकणच्या आरमारासाठी पायाभूत जमवाजमव केली. इतिहासनिजाम मलिक अहमदने १५८५मध्ये तळेगड Talegad…
-
Torana Fort – गरुडाचे घरटे अर्थात किल्ले तोरणा
स्वराज्याचे तोरण उभारले वयाच्या अवघ्या १५ व्या वर्षी निवडक मावळ्यांसह तोरणा किल्ला Torana Fort जिंकून छत्रपतींनी स्वराज्याचे तोरण उभारले. गडावर सापडलेल्या धनाचा वापर करून किल्ल्याची डागडुजी छत्रपतींनी केली. हा किल्ला कधी आणि कोणी बांधला याचा पुरावा आज उपलब्ध नाही. येथील लेण्यांच्या आणि मंदिरांच्या अवशेषांवरुन हा शैवपंथाचा आश्रम असावा. इ.स. १४७० ते १४८६ च्या दरम्यान बहमनी…
-
Shivneri Fort – स्वराज्याची पहाट उगवली तो दुर्ग शिवनेरी
मर्हाठी स्वराज्य संस्थापक छत्रपती शिवाजी राजे यांचा जन्म ज्या किल्ल्यावर झाला तो शिवनेरी. Shivneri Fort हा पुरातन किल्ला. या किल्ल्यावर असलेल्या शिवाई देवीला मॉसाहेब जिजाऊंनी नवस केला होता की, पुत्र जन्माला आला तर त्यास तुझे नाव देईल. आज किल्ल्यांची माहिती देण्याची सुरुवात किल्ले शिवनेरीपासून करीत आहे. शिवनेरी हा भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील एक किल्ला आहे. शिवनेरीचा…
-
Kulaba Fort – स्वराज्याची सागरी राजधानी : किल्ले कुलाबा
मुंबई लगत असलेल्या रायगड जिल्हयात अलिबागच्या निसर्गरम्य भुमीत कुलाबा किल्ला Kulaba Fort उभा आहे. . एकीकडे दऱ्या-खोऱ्यांचा,डोंगरांचा वळणावळणाचा,घाटांचा भाग तर दुसरीकडे २४० कि.मी.लांबीचा अथांग अरबी समुद्र अशी भौगोलिक रचना. तीस ते पस्तीस कि.मी.लांबीची अलिबाग तालुक्यातील किनारपट्टी ‘अष्टागर’ या नावाने ओळखली जाते. कुलाब्याच्या इतिहासात डोकावले तर हा जलदुर्ग मराठेकालीन बांधकामाची साक्ष देत आजही दिमाखात उभा असलेला…
-
Bhamer Fort – नैसर्गिक कवच लाभलेला भामेर गड
धुळे शहरापासून 48 किलोमीटर अंतरावर, साक्री शहरापासून 13 किलोमीटरवर भामेरचा किल्ला Bhamer Fort आहे. या किल्ल्यापासून 27 किलोमीटर बळसाणे येथे अंतरावर जैन धर्मीयांचे प्रसिध्द असे तीर्थक्षेत्र आहे. येथेही देशभरातील जैन धर्मीय मोठ्या संख्येने दर्शनासाठी येतात. या मंदिरात भगवान विमलनाथ यांची काळ्या पाषाणातील मूर्ती आहे. इतिहासगिरीदुर्ग प्रकारचा हा किल्ला आहे. समुद्र सपाटीपासूनची उंची 2500 मीटर आहे.…
-
Rajgad Fort – छत्रपती शिवाजी महाराजांचे सर्वाधिक वास्तव्य लाभलेला – किल्ले राजगड
ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारसा लाभलेल्या पुणे जिल्ह्यातील अनेक किल्यांपैकी एक, स्वराज्याची पहिली राजधानी आणि अनेक ऐतिहासिक घटनांचा साक्षीदार असलेला गडांचा राजा राजगड. Rajgad Fort आज एवढ्या वर्षानी फार कमी देखरेखीत असला तरीही भक्कम उभा आहे. प्रत्येकाने आयुष्यात एकदातरी भेट द्यावा आणि ती दिल्यावर पुन्हा पुन्हा भेट द्यायला लावेल असा हा राजगड. इसवी सन १६४८ ते…
-
Lohgad Fort – इतिहास आणि भूगोलाने नटलेला – बुलंद लोहगड!
लोहगड-विसापूर Lohgad Fort ही एक अजोड दुर्ग जोडगोळी. इतिहास आणि भूगोलाने नटलेली. या गडांवर गेलो, की इंद्रायणी, पवनेचे सारे खोरे नजरेपुढे नाचू लागते. लोणावळ्यानजीकच्या मळवली स्टेशन नजीकच दुर्गांची एक जोडगोळी उभी आहे.त्यातील मुख्य दुर्ग आहे लोहगड आणि त्याला बळकट आणि संरक्षित करण्यासाठी शेजारीच बांधला आहे विसापूर अथवा संबळगड. लोहगडावरून पवनेच्या धरणाचे सुंदर दृश्य दिसते. पलीकडेच…